sobota, 15 maja 2021

Synagoga z połowy XVIII wieku w Orli woj. podlaskie

Byliśmy na Podlasiu, dotarliśmy do Orli, zwiedziliśmy cerkiew o której już pisałam a dziś zapraszam na spotkanie z kulturą żydowską w Orli.
Będziemy zwiedzać synagogę.
Aby dostać się do jej wnętrza wystarczy zadzwonić pod numer telefonu wskazany na tabliczce i po kilku minutach ktoś do Was przyjdzie i otworzy synagogę.
Tak też zrobiliśmy.
Orla jest wioską leżącą na Podlasiu, w woj. podlaskim, powiecie bielskim, jest siedzibą gminy Orla.
Leży nad rzeką Orlanką, która z kolei jest dopływem Narwi.


Synagoga znajduje się w centrum wsi i jest najlepiej zachowaną synagogą w powiecie bielskim.
Synagoga została zbudowana w miejscu drewnianej w kilku etapach. 
Zręby ścian sali męskiej, kolumnowe podpory i zachodni przedsionek z babińcem na piętrze są datowane na 3 ćwierć XVII wieku.

Barokowo - klasycystyczna synagoga należy do grupy dziewięciopolowych budowli tego typu wznoszonych w 2 poł. XVII i w XVIII wieku.

Gmina żydowska w Orli powstała na przełomie XVI i XVII wieku. 
Bóżnice i domy żydowskie usytuowane były w pobliżu rynku. 
W XVIII w. nastąpił wzrost liczby ludności żydowskiej i ich awansu gospodarczego i społecznego.
Zakaz sikania - litery na murze synagogi


W 1 połowie XIX wieku przebudowano elewację w stylu klasycystycznym oraz dobudowano parterową przybudówkę, mieszczącą babiniec.

Podczas I wojny światowej została przejęta synagoga i zaadaptowana na potrzeby szpitala wojskowego.
Po zakończeniu wojny synagoga powróciła do gminy żydowskiej, która ją wyremontowała i z powrotem dostosowała do potrzeb kultowych. 
W 1938 roku  budynek został uszkodzony podczas pożaru, lecz został natychmiast odnowiony. 
Podczas II wojny światowej, w 1941 roku hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn.

Po II wojnie światowej nadal bożnica służyła jako magazyn a także jako owczarnia i powoli niszczała.

Przez wiele lat istniały koncepcje, aby w synagodze urządzić dom kultury lub inną placówkę kulturalną. 
Ze względu na brak środków finansowych plany spełzły na niczym, a synagoga pozostaje opuszczona.
Jest to budynek z cegły, otynkowany.
Na górnych partiach ścian zachowała się polichromia o charakterze floralno - zwierzęcym. 
Na wschodniej ścianie głównej sali modlitwy zachowana prostokątna wnęka po Aron ha-kodesz. 
Część zachodnia sali głównej dwukondygnacyjna, mieściła w końcu XVIII w. babiniec.


We wnętrzu, pośrodku świątyni zachowały się 4 kolumny, pomiędzy którymi dawniej stała bima. 
Oryginalne wyposażenie niestety nie zachowało się.

Z synagogą była związana legenda, która mówi że synagoga była pierwotnie zborem kalwińskim, który Żydzi chcieli kupić od Radziwiłłów. Tak długo ich prosili, aż uzyskali zgodę, jednakże pod warunkiem zebrania w ciągu godziny zapłaty 10 000 grosików. Warunek został spełniony, a budowla stała się ich własnością.

Budynek synagogi wpisano do rejestru zabytków.
Opracowała: Dorota Owczarek
Źródło: Wikipedia, www.zabytek.pl, www.jewisbialystok.pl
Zdjęcia zrobione 5 sierpnia 2020 roku
Orla
woj. podlaskie

0 komentarze

Prześlij komentarz

Miło że mnie odwiedziłeś....zostaw po sobie ślad.
Anonimie-podaj swoje imię.
Jeśli podoba Ci się mój blog to proszę dodaj go do obserwowanych.
Dziękuję i zapraszam ponownie.

Łączna liczba wyświetleń

Obserwatorzy Blogger