Zabytki sakralne w Kole woj. wielkopolskie

Wędrujemy po Kole, mieście które znajduje się w woj. wielkopolskim.
Zwiedziliśmy zamek, cmentarze, rynek a dziś opowiem o kościołach kolskich.

Kościół Nawiedzenia NMP i klasztor bernardynów

Koło leży w Kotlinie Kolskiej nad rzeką Wartą.
Do najstarszych zabytków zalicza się: ruiny zamku z XIV w., gotycki kościół farny z XV w. oraz kompleks kościoła i klasztoru bernardynów.
O zamku już opowiadałam więc dzisiaj będziemy spacerować po Kole sakralnym.

Kościół farny pw Podwyższenia Krzyża Świętego.

Jest to kościół sięgający swymi początkami XIII wieku.

Zachowany do naszych czasów pochodzi z początków XV wieku.
Jest świątynią katolicką znajdującą się na osiedlu Stare Miasto.

Najstarsza część kościoła : zachowane do naszych czasów prezbiterium oraz nawa główna pochodzą z przełomu XIV i XV wieku.

Kościół został konsekrowany w 1409 r. - pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego oraz św. Katarzyny i św. Doroty.

W początkach XVI wieku do korpusu nawowego dobudowano od południa kaplicę Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Na początku XIX wieku podjęto starania o przeprowadzenie gruntownego remontu świątyni.
Gruntowne prace remontowe wewnątrz świątyni rozpoczęły się w 1863 r. i trwały do 1895 r.

Zwieńczeniem wszystkich prac remontowych była rekonsekracja kościoła pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego, której 23 czerwca 1895 r. dokonał biskup kujawsko - kaliski Aleksander Kazimierz Bereśniewicz.

Działania wojenne nie przyniosły większego uszczerbku świątyni, jedynie dach nad prezbiterium uległ częściowemu zniszczeniu podczas bombardowania miasta.
Potem na przełomie lat, dzięki staraniom duszpasterzy świątynia nabrała obecnego blasku.

Prezbiterium jest najstarszą częścią świątyni. 

W części centralnej znajduje się drewniany ołtarz główny. 

Sufit ozdobiony został oryginalnym gotyckim sklepieniem gwiaździstym. 

Witraże w oknach przedstawiają sceny z życia Matki Bożej. 

Podłoga pokryta jest nową marmurową posadzką.

Ołtarz główny pochodzi z końca XIX wieku. 

Zbudowany jest z ciemnego drewna, w stylu neogotyckim.

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztor bernardynów.

Jest to późnogotycki i późnobarokowy kompleks z XV i XVIII wieku. 

Powstał z fundacji księżnej Anny Sochaczewskiej. 

Od XV wieku do 1716 r. w klasztornym refektarzu odbywały się sejmiki ziemskie szlachty z całej prowincji wielkopolskiej.

Zakon bernardynów według reguły św. Franciszka został sprowadzony do Koła przez starostę kolskiego Jana Hańczę z Rogowa w 1456 r. 

Prawdopodobnie w tym czasie wzniesiony był już kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Panny Marii, a obok niego przystąpiono do budowy budynków klasztornych. 

Całość w stylu gotyckim ukończona została w 1482 roku staraniem księżnej Anny Sochaczewskiej.

Niszczycielskie działanie rzeki Warty spowodowało prawie doszczętne zniszczenie pierwotnych zabudowań kościoła i klasztoru. 

W związku z czym w XVIII wieku dokonano prawie całkowitej przebudowy.
W nowym kościele niewiele pozostało śladów z dawnego stylu gotyckiego. 

Jest to budowla w tzw. stylu jezuickim. 

Dwie wysokie wieże zdobią front, a mała wieżyczka stanowi dzwonnicę. 

Do wnętrza prowadzą dwustronne schody, pod którymi znajdowało się wejście do krypt grobowych. 

Barokowe wnętrze zdobi piękny ołtarz główny. 

 Ołtarzy bocznych jest siedem.

Kościół ewangelicko - augsburski.
Kościół Opatrzności Bożej to jedyna kolska świątynia wyznania ewangelicko - augsburskiego. 

Wybudowany został w latach 80. XIX wieku z inicjatywy ks. Ludwika Teichmanna. 

Ulokowany jest na osiedlu Przedmieście Warszawskie, w pobliżu Mostu Warszawskiego.

17 października 1990 r. kościół wraz z pastorówką został wpisany do rejestru zabytków.

W drugiej połowie XVI wieku reformacja dotarła na Ziemię Kolską. 

Wówczas starostą w Kole był Andrzej, a później Stanisław Górka - obaj byli gorliwymi zwolennikami reformy Kościoła - czyli odnowy nauki i życia. 

Nabożeństwa odbywały się w kaplicy urządzonej w ich rezydencji. 

W czasie kontrreformacji wszelki ruch odnowy w okolicach Koła został wyrugowany.

W czasie II wojny światowej świątynia poniosła wielkie straty. 

Zniszczeniu uległa wieża z kopułą, zniszczono drzwi, skradziono lub zniszczono sprzęt liturgiczny.

Po wyzwoleniu Koła w 1945 r. wielu ewangelików musiało opuścić miasto, w którym się urodzili i wychowali.

 Luteranie musieli walczyć z ówczesną władzą ludową o odzyskanie kościoła.
1 listopada 1952 r. odprawiono pierwsze nabożeństwo, w zrujnowanym kościele, bez organów, dzwonów i żyrandoli. 

Niewielka grupa ewangelików kolskich przystąpiła do remontu zabezpieczającego.

Do gruntownego remontu kościoła przystąpiono dopiero w latach 90. XX wieku. 

Świątynię wyposażono w organy i dzwony oraz odrestaurowano wieżę. 

Do dziś kościół nie posiada żyrandoli i częściowo posadzki.

Kościół budowany był w latach 1882 - 1883 według projektu Bronisława Schuppe. 

Usytuowany jest w kształcie prostokąta na osi wschód - zachód z głównym wyjściem od wschodu.

Kaplica Przemienienia Pańskiego.
Jest to neogotycka świątynia położona na cmentarzu rzymskokatolickim. 

Wybudowana została na początku XX wieku. 

Znajduje się na terenie osiedla Przedmieście Kaliskie.

7 maja 1991 r. została wpisana do rejestru zabytków.

Zbudowana została na początku XX wieku z inicjatywy ówczesnego kolskiego proboszcza - ks. kanonika Edwarda Narkiewicza. 

Projektantem i wykonawcą budowli był mistrz murarski Pronaszko z Warszawy.

Kaplica pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego prezentuje styl neogotycki. 

Niezbyt wielka, 12 metrów długa, 8 metrów szeroka, a wieżyczka wysoka na 24 metry. 

Zbudowana z cegły palonej, ozdobiona cementowymi ornamentami. 

Wnętrze kaplicy posiada tylko jeden ołtarz, w którym jest obraz Przemienienia Pańskiego artysty malarza Puacza. 

Posadzka jest terakotowa, biało - czarna. 

Ściany ozdobione polichromią z 1913 r.
Pod kaplicą znajdują się katakumby księży, którzy zmarli pełniąc posługę w parafii farnej.

Tak minął czas, spacer dobiegł końca.

Autor: Dorota Owczarek

Źródło: Wikipedia

6 maja 2019 roku

Koło