Zamek Królewski i inne atrakcje w Drzewicy woj. łódzkie

W Drzewicy byliśmy w Andrzejki ubiegłego roku.
Jadąc do Śladkowa Małego koło Chmielnika w Świętokrzyskiem wytyczyliśmy sobie trasę pośród malowniczych ruin zamków, pałaców i budynków sakralnych.
To zamki są moim numerem jeden podczas zwiedzania, zaraz potem pałace, dwory i kościoły - ich architektura.
Dziś zapraszamy do Drzewicy.

Drzewica - miasto w Polsce w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy Drzewica.

Położone nad rzeką Drzewiczką, na Wzniesieniach Południowomazowieckich, historycznie ciążyło ku Małopolsce.

Miasteczko znajduje się w połowie drogi między Piotrkowem Trybunalskim, a Radomiem.

Leży we wschodnim krańcu województwa łódzkiego, w zachodniej części Równiny Radomskiej. 

Od północy, wschodu i południa otoczone jest lasami.
Przez miasteczko przepływa rzeka Drzewiczka,

prawy dopływ Pilicy.

Historycznie należy do Małopolski.

Leżało ongiś w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim.
Kilkaset metrów od centrum miasta znajduje się, widoczny z dość dużej odległości zamek, położony nad rzeką Drzewiczką.

Właściciel Drzewicy, fundator zamku arcybiskup gnieźnieński Maciej Drzewicki, 1467 - 1535, herbu Ciołek, później prymas Polski i kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny był posiadaczem pierwszego znanego polskiego ekslibrisu wykonanego dla jego biblioteki w 1516 r. i drugiego z 1518 r.

Prawa miejskie Drzewica posiadała w latach 1429–1869 i obecnie posiada je od 1987 r.
Jest siedzibą działającej od końca XIX w. fabryki nakryć stołowych „Gerlach”.
W rejestrze zabytków prowadzonym przez Narodowy Instytut Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są następujące obiekty:

• kościół św. Łukasza, nr rej.: 297/A/56 z 26.10.1956, 338/A/67 z 21/06.1967 oraz 48/A z 7.05.1980
• cmentarz parafialny rzymskokatolicki, ul. Cmentarna, poł. XIX, nr rej.: 473/A z 5.11.1991
• cmentarz żydowski, ul. Kolejowa, XIX-1942, nr rej.: 472/A z 5.11.1991
• zespół zamkowy:
• zamek - ruina, 1527 - 35, nr rej.: 47/A z 28.04.1980, gotycko-renesansowy
• dwór - na podzamczu, XIX w., nr rej.: 46/A z 28.04.1980
• park - pozostałości, XIX w., nr rej.: 46/A z 28.04.1980

Zamek drzewicki był już pewnym anachronizmem w czasach, kiedy go zbudowano, był gotycki a wtedy w Polsce powszechny był już renesans.

Wzniósł go w latach 1527 - 1535 arcybiskup gnieźnieński Maciej Drzewicki. 

Budowla miała przyćmić położone niedaleko zamki królewskie w Opocznie i Inowłodzu.
Przez wszystkie lata rezydencja nie została przebudowana i zachowała swoją formę z XVI w.

Wzniesiony od fundamentów zamek miał postać gotyckiego kasztelu, bronionego przez cztery narożne czworoboczne baszty. 

Zamek w Drzewicy zaliczony do typu zamków nizinnych, założony został na planie prostokąta z wieżami na narożach.

Ciekawostką jest, że wieże zbudowano pod kątem do skrzydeł zamku. 

W jednej z nich, północno - wschodniej, znajduje się brama wjazdowa, jeszcze dobrze zachowana do dziś, z szerokim wjazdem dla pojazdów i koni a wąskim przejściem dla pieszych.
Drzewica była w rękach rodziny fundatora aż do początku XVIII w., potem przeszła w posiadanie Sołtyków i Szaniawskich.

Zakonnice mieszkały w zamku do roku 1814, kiedy to strawił go wielki pożar, w którym spłonęły wszystkie drewniane elementy wraz z pięknymi wnętrzami. 

Pozostały jedynie gołe mury.

Od tego czasu, od 200 lat, zamek znajduje się w stanie ruiny.

Czytelne są zarysy fundamentów i widoczne są gołe, pozbawione ozdób ściany.
Zamek w Drzewicy, choć ruina, nadal imponuje.

Obiekt należy od lat do prywatnego właściciela, który miał koncepcję odbudowy i zaadaptowania budowli na cele hotelowe, dotychczas nie zrealizowaną.

Zabezpieczono jedynie wszelkie otwory wejściowe na dziedziniec utrudniając wandalom działania.

Kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty
Kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty został wzniesiony w 1315 r. z fundacji rodu Drzewieckich herbu Ciołek.

Został wybudowany z ciosu kamiennego i cegły w stylu gotyckim i miał charakter obronny. 

W 1321 r. została erygowana parafia pw. św. Łukasza przez Janisława Arcybiskupa Gnieźnieńskiego.

W 1462 świątynia została całkowicie wykończona przez braci Mikołaja i Jana, którzy pieczętowali się po mieczu herbem Ciołek, a po kądzieli herbem Gryf. 

W latach 1551 - 1610 był w rękach kalwinistów.

W latach 1908 - 1914 r. świątynia została rozbudowana w stylu neogotyckim według planu architekta Jarosława Wojciechowskiego.

Zabytkowy układ urbanistyczny
Historia Drzewicy sięga XIII w. kiedy to została nadana przez księcia Konrada Mazowieckiego komesowi Gosławowi protoplastowi rodu Drzewieckich, herbu Ciołek.

W dniu 5 maja 1429 r. Drzewica otrzymała prawa miejskie na prawie magdeburskim przez króla Władysława Jagiełłę.

W czasie wojen szwedzkich miasto zostało doszczętnie zniszczone.
W 1785 r. Stanisław August Poniatowski potwierdził dawne przywileje, przez co miasto uzyskało impuls do rozwoju.

W mieście osiedlali się rzemieślnicy przez co zaczął się tworzyć zalążek przemysłu. 

Ze względu na poparcie powstania styczniowego miasto straciło prawa miejskie.

W Drzewicy zachował się zabytkowy układ urbanistyczny, który był zbliżony do owalnicy, z wydłużonym rynkiem z fontanną pośrodku.

Wokół rynku zachowało się kilka budynków wzniesionych na początku XX w.

Pomnik pamięci bohaterów
Na dawnym rynku obecnie skwerze miejskim placu Wolności znajduje się pomnik poświęcony bohaterom, którzy oddali życie za wolną i niepodległą Polskę.

Na postumencie znajdują się pamiątkowe tablice upamiętniające bohaterskie społeczeństwo drzewickie.

Cały pomnik zwieńcza orzeł.
Zespół architektoniczno - parkowy
Obecny dwór w Drzewicy, znajdujący się na podzamczu, wybudowali, a następnie rozbudowali w połowie XVIII wieku Szaniawscy. 

W okresie, gdy zamek i drewniany pałacyk stanowiły rezydencję mieszkalną, dwór pełnił rolę budynku gospodarczego. 

Zamieszkano w nim dopiero po pożarze pałacyku. 

Jest to murowany, parterowy budynek z dwukolumnowym gankiem, posadowiony na fundamentach z XV stulecia. 

Z prawej strony nie ma już części zabudowań, które rozebrane zostały w latach 70. XX wieku. Rozebrano także boczne skrzydła dworu.

Na Rynku w Drzewicy mnóstwo odnowionych kamieniczek i pałacyk.

Zachęcam do odwiedzenia tego malowniczego miasta.

Artykuł przy udziale Wikipodróże.
28.11.2018 r.