Zamek rycerski w Szydłowcu woj. mazowieckie

Szydłowiec - pełne specyficznego uroku, malownicze miasteczko leży przy krajowej drodze nr 7, w odległości zaledwie 130 km na południe od Warszawy i jest stolicą powiatu graniczącego z województwem świętokrzyskim, ok. 4,5 km od granicy województwa.

Zawitaliśmy tam w listopadzie ubiegłego roku jadąc na odpoczynek w świętokrzyskie.

To pełne uroku miasteczko powitało nas słońcem i mrozem -5 a przypomnę że były Andrzejki.

Zamek obejrzeliśmy tylko z zewnątrz bo w środku odbywało się posiedzenie włodarzy powiatu i zamek był zamknięty, podobnie było z muzeum.

Pochodziliśmy, pozwiedzaliśmy i teraz opowiem ale tylko o zamku, inne atrakcje w kolejnym poście.

Szydłowiec - miasto w południowej części województwa mazowieckiego, siedziba władz powiatu i gminy miejsko - wiejskiej. 

Położone na Przedgórzu Iłżeckim nad rzeką Korzeniówką. 

30 czerwca 2013 miejscowość liczyła 12 087 mieszkańców. 

Ośrodek wydobycia i obróbki piaskowca oraz przemysłu elektromaszynowego.

Szydłowiec jest starym, historycznym miastem, siedzibą władz gminy i powiatu.

Szydłowiec to prawdziwe „miejsce z klimatem”, jedno z najpiękniejszych małych miast Mazowsza.
Zamek w Szydłowcu - Zamek Szydłowieckich i Radziwiłłów, Pałac Radziwiłłów - dawna gotycko - renesansowa rezydencja rodu Szydłowieckich i Radziwiłłów oraz księżnej Anny Sapieżyny będąca jednym z głównych zabytków miasta.

Wybudowany przez Stanisława Szydłowieckiego w latach 1470 - 1480 na miejscu dawnego grodu.
W latach 1515 - 1526 nastąpiła przebudowa i rozbudowa gotyckiego zamku na renesansową rezydencję dokonana przez Mikołaja Szydłowieckiego.

Albrecht Władysław Radziwiłł w latach 1619 - 1629 dokonał ostatniej przebudowy zamku w stylu późnorenesansowym i barokowym.

W 1802 zamek oraz dobra szydłowieckie zakupiła księżna Anna Sapieżyna Zamoyska, która odsprzedała go w 1828 skarbowi Królestwa Polskiego. 

Wkrótce potem został wydzierżawiony Maurycemu Engermanowi, który urządził tu skład piwa. 

Nieużytkowany od połowy XIX wieku popadał w ruinę, dopiero w latach 60. XX wieku miał miejsce pełny remont budowli. 

Zamek oddano miejscowym instytucjom publicznym, obecnie jest siedzibą Szydłowieckiego Centrum Kultury i Sportu oraz Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

Wspaniała magnacka rezydencja, położona na sztucznie usypanej wyspie otoczonej fosą i ogrodami zamkowymi, zwanymi dzisiaj Parkiem Radziwiłłowskim.

Zamkowe wnętrza były wyposażone w bogate portale z miejscowego piaskowca, polichromowane stropy kasetonowe, fryzy, piece z wielobarwnych kafli i ozdobne posadzki.

Historia

Gotyk:

W latach 1470 - 1480 Stanisław Szydłowiecki, kasztelan żarnowski i radomski, wzniósł murowany zamek złożony z budynku mieszkalnego, zwanego dworem i oskarpowanej wieży bramnej, połączonych murami obronnymi.

Dojazd do strażnicy prowadził przez most stały i zwodzony.

Dom mieszkalny zbudowany z kamienia, na planie prostokąta, miał na wszystkich czterech kondygnacjach po trzy pomieszczenia w jednym trakcie. 

W podziemiu pomieszczenia były sklepione, a na wyższych piętrach kryte drewnianymi stropami.
Renesans:
Po śmierci Stanisława Szydłowieckiego w 1493 roku, połowę miasta odziedziczył jego młodociany syn Mikołaj.
Do około 1505 roku Szydłowcem zarządzał Jakub, starszy brat Mikołaja, który przez kilka lat przebywał na dworze królewicza Zygmunta.

Rzygacz zamkowy

Pomiędzy 1514 a 1517 rokiem Mikołaj odkupił od swych krewnych odziedziczoną przez nich połowę Szydłowca i miejscowy zamek.
Zaraz potem przedsięwziął wielką rozbudowę rodzinnego gniazda.
Wzniesiono wówczas dwupiętrowe wschodnie skrzydło - główna część gmachu, wydłużono i dostosowano do niego gotycki dwór oraz wymurowano co najmniej dwie kondygnacje skrzydła zachodniego, które dostawiono do gotyckiej wieży bramnej.

Wejście do Muzeum

Barok:
W 1548 roku dobra szydłowieckie, wraz z zamkiem, przeszły w posiadanie Radziwiłłów, poprzez małżeństwo córki Krzysztofa, Elżbiety, z Mikołajem „Czarnym” Radziwiłła z linii nieświesko - ołyckiej.
Pierwsi Radziwiłłowie rzadko i krótko bywali w Szydłowcu, w zamku rezydował jedynie pański namiestnik.
Nowi właściciele miasta „hrabiowie na Szydłowcu” również dokonali przebudowy i rozbudowy zamku.

Klasycyzm:
Mikołaj Radziwiłł, pułkownik wojsk litewskich oraz jego żona Maria z Gawdzickich, mieszkający w zamku od 1788 roku, dokonali nowego urządzenia wnętrz na II piętrze skrzydła wschodniego.
Od południa mieściły się apartamenty mieszkalne, od północy zaś wielki salon.
Wnętrza otrzymały dekorację malarską oraz wystrój sztukatorski, wprowadzono kominki, piece i ozdobne posadzki w tafle i trójkąty.
Komunikację między piętrami zapewniły schody przebite przez sklepienie.
Być może w tym czasie przesunięto na obecne miejsce w skrzydle wschodnim portal wejściowy oraz wybudowano wielką klatkę schodową z 67 stopniami wokół modrzewiowego słupa, prowadzącą z sieni na piętro i widoczną na najstarszym planie zamku z 1848 roku.

Zamek w Szydłowcu jest dwupiętrowy, trójskrzydłowy - dziedziniec od południa jest zamknięty murem, położony jest na planie nieco nieregularnego czworoboku.
Budynek otynkowany jest na biało i kryty czerwoną dachówką, wybudowany z piaskowca, ze śladowymi ilościami cegły.

Portal nad wejściem od dziedzińca

Kartusz herbowy M. K. Radziwiłła „Sierotki” nad portalem wejściowym zamku, 1670–1680 r

Loggia

Z naroży budynku, wychodzą miedziane gargulce w formie skrzydlastego smoka.
Fryz sgraffitowy to zwieńczenie elewacji zamkowych o szerokości 77 centymetrów, obiega on ściany dziedzińca oraz fasad zewnętrznych wraz z południowymi i północnymi szczytami.
Oryginalne warstwy zachowały się na szczycie południowym i północnym oraz fragmentami na ścianach dziedzińca, ściany północnej oraz wokół wieży.

W zamku znajduje się jak wspominałam wcześniej Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.
Muzeum zgromadziło i prezentuje zwiedzającym polskie ludowe instrumenty muzyczne.
Oprócz ludowych instrumentów muzycznych pochodzących z obszaru całej Polski muzeum posiada w zbiorach zabytki związane z historią Szydłowca.

Lew na wieży zamkowej

Może następnym razem uda nam się zajrzeć do muzeum i do wnętrza zamku.
Potem powędrowaliśmy dalej zwiedzać Szydłowiec ale o tym już w następnym poście.
Źródło: Wikipedia
28 listopad 2018 rok.