Szydłów osada Zbója Szydło - miasto to czy wieś?

Nasze letnie wypady na ziemię świętokrzyską, zaowocowały mnóstwem zdjęć, wiadomości, liznęliśmy historii świętokrzyskiego i Ponidzia.
Teraz w serii artykułów podzielę się z Wami naszymi spostrzeżeniami, widokami i ciekawostkami.

Według legendy Szydłów bierze swoją nazwę od grasującego w jego okolicy zbója imieniem Szydło. Niedaleko miejsca, gdzie mieszczą się jaskinie, rzezimieszek wraz ze swoją bandą napadł na orszak biskupa krakowskiego. Biskup zaczął gorliwie się modlić i przyrzekać Bogu, że jeśli zbóje zostaną pokonani wybuduje w tym miejscu kościół. Losy potyczki nagle się odwróciły, Szydło wraz ze swoją bandą został pokonany i schwytany. Pod groźbą śmierci łotr zaprowadził biskupa do jaskini, gdzie przechowywane były inne zagrabione kosztowności. Biskup darował życie Szydle i jego kompanom, nakazując rozpoczęcie prawego życia i budowę osady, która dała początek miastu Szydłów. Kosztowności zgromadzone w dwóch jaskiniach zostały natomiast przeznaczone na budowę Kościoła Wszystkich Świętych.

Dotarliśmy do Szydłowa dzień po Dniu Śliwki, a jadąc drogą doń obserwowaliśmy całe hektary sadów śliwkowych i ich zbiory.

Szydłów od stycznia 2019 roku ponownie będzie nosił miano miasta i dlatego jest całkowicie pochłonięty odbudową, renowacją, remontami - pewnie chce być piękny na Nowy Rok.

Dlatego niektóre miejsca nie były dostępne do zwiedzania czy zdjęć a w niektórych miejscach widać rusztowania.

Na drugi rok jak tam dotrzemy będzie już piękniej a historyczne miejsca ocalone od upadku.

Szydłów położony jest na Pogórzu Szydłowskim stanowiącym formę przejściową pomiędzy Górami Świętokrzyskimi a nizinną Niecką Połaniecką. 

Tereny miejscowości wchodzą w skład Chmielnicko-Szydłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Wieś położona jest ok. 40 km na południowy wschód od Kielc oraz ok. 12 km na zachód od Staszowa. 

Miejscowość znajduje się w obszarze zlewni rzeki Wschodniej, dopływu Czarnej Staszowskiej.

Ze względu na powszechne w okolicach Szydłowa sady śliwkowe - około 1000 sadów - miejscowość bywa nazywana śliwkową stolicą Polski.

Pierwsza wzmianka o Szydłowie pochodzi z 1191. 

Osada wymieniana jest w akcie uposażenia kolegiaty sandomierskiej, której mieszkańcy Szydłowa oddawali dziesięcinę. 

Wieś była własnością królewską.

W połowie XIV w. król Kazimierz Wielki wzniósł tutaj warowny zamek oraz kościół pw. Świętego Władysława.

Miasto zostało otoczone obronnym murem z trzema bramami: Krakowską, Opatowską i Wodną.

Korzystne położenie na szlaku handlowym sprawiało, że w Szydłowie rozwijał się handel.

Miasto czerpało dochody z tranzytu wina, chmielu oraz stad bydła.

W XVI wieku miasto słynęło z produkcji sukna.

Działały tu cechy krawców, piekarzy, szewców, prasołów i garncarzy, a także zbiorowy cech grupujący kowali, ślusarzy, siodlarzy, bednarzy, kotlarzy, mieczników, czapników oraz wędzidlarzy.

W drugiej połowie XVIII w. ziemia mieszczan szydłowskich została zagarnięta przez starostę Macieja Sołtyka.

Próbował on także zlikwidować samorząd miejski. 

W 1777 doszło do zbrojnego starcia, w którym uczestniczyło 300 mieszczan z Szydłowa i Pierzchnicy oraz okolicznych chłopów. 

Zbrojnym udało się odebrać zagrabione mienie i dochody.

W 1793 w mieście pomimo utraty jego znaczenia, powstał sąd ziemski.

Po III rozbiorze Szydłów znalazł się w zaborze austriackim.

W 1809 miasto stało się siedzibą powiatu w Księstwie Warszawskim. 

Od 1815 w zaborze rosyjskim. 

W 1850 powiat szydłowski zlikwidowano i włączono w granice powiatu stopnickiego. 

W 1869 Szydłów utracił prawa miejskie.

Dom w bramie

W 1929 osada miała 2246 mieszkańców, z czego ok. 30% stanowili Żydzi.
Podczas II wojny światowej Niemcy utworzyli tutaj getto, w którym przetrzymywanych było około tysiąca osób, zgładzonych później w obozach koncentracyjnych.

Szydłów, nazywany czasem polskim Carcassonne, to pięknie położona, niewielka miejscowość niemal w całości otoczona murem obronnym, będącym pozostałością po zamku wzniesionym w XIV wieku na polecenie Kazimierza Wielkiego.

Szydłów był jednym z miast królewskich, a jego najlepszy okres przypada na XV wiek, kiedy to nazywany był Wielkim Szydłowem. 

Dziś Szydłów mimo, iż nie pełni już ważnej roli politycznej, obronnej czy handlowej nadal pozostaje niezwykle ciekawym miejscem.

Gminne Centrum Kultury mieści się w budynku synagogi zbudowanej między 1534 a 1564 mieszczącej obecnie muzeum judaistyczne.

Przed synagogą dostrzeżemy drewniane rzeźby przedstawiające znanych Polaków.

Drewniane rzeźby są zresztą jedną z wizytówek Szydłowa, w całym mieście znajduje się ich kilkadziesiąt.

Za Synagogą znajduje się fragment muru obronnego.

Następnie warto udać się w kierunku Placu Zamkowego.

Po drodze miniemy miejsce, gdzie znajdowała się druga z trzech wiodących do miasta bram – Brama Wodna. 

Niestety obecnie nie ma po niej już żadnego śladu. 

Na Plac Zamkowy przechodzimy przez Bramę Zamkową.

Plac Zamkowy jest dość duży.

Mieszczą się przy nim Skarbczyk, który został obecnie zagospodarowany na muzeum

- znajduje się w nim między innymi sala tortur, galeria drewnianych rzeźb królów polskich, wejście na zamkowe mury - możliwy jest nimi spacer, około 90 metrów - oraz pozostałości Zamku.

Kościół Wszystkich Świętych, zbudowany na przełomie XIV i XV wieku.

Obok kościoła znajdują się kolejne drewniane rzeźby, a sama świątynia znajduje się na trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba biegnącej z Sandomierza do Tyńca.

Kolejnym wartym zaznaczenia punktem jest jedyna istniejąca do dziś miejska brama – Brama Krakowska. 

Brama zwieńczona jest dwoma kolistymi wieżyczkami, znajdują się też w niej dwa prostokątne okna. Na bramę można wejść kamiennymi schodami.

Brama wraz z przyległymi do niej murami została odnowiona w 2011 roku.

Kolejnym punktem zwiedzania jest kościół parafialny pod wezwaniem św. Władysława wzniesiony z polecenia Kazimierza Wielkiego.

Gotycki kościół murowany z cegły ma dwunawowy korpus wsparty na dwóch filarach. 

Ołtarz główny pochodzi z początków XVII wieku i przedstawia Matkę Boską Różańcową.

Kościół wzniesiony został około 1355 roku, jednak wcześniej w jego miejscu istniała prawdopodobnie inna drewniana świątynia.

Kolejnym interesującym miejscem są znajdujące się za murami miejskimi ruiny kościoła pod wezwaniem Ducha Świętego oraz szpital dla ubogich i starców. 

Budynek postawiony został stosunkowo późno, bo dopiero w pierwszej połowie XVI wieku. 

Szpital, w którym przebywało od kilku do kilkunastu osób, funkcjonował do XVIII wieku. Ostatecznie został zniszczony prawdopodobnie przez piorun, który pozbawił go dachu jeszcze przed rokiem 1789.

Szydłów to bardzo ciekawe miejsce, do którego warto się wybrać.

Niewielkie miasto niemal w całości otoczone murami pozwala poczuć klimat średniowiecza.

Wracając do domu zatrzymaliśmy się jeszcze w Jarząbkach.

Wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Gnojno. Siedziba sołectwa Jarząbki.
Jarząbki są wsią o profilu rolniczym. 

Znane są w całym województwie z uprawy ziemniaka na dużą skalę. 

Prężnie rozwija się także sadownictwo oraz gospodarstwa agroturystyczne.
W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa wybudowana w roku 1938 oraz kościół Parafii Rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Marii Panny Matki Boskiej Ostrobramskiej. 

Parafię erygował 29 maja 1994 r. bp Kazimierz Ryczan.

Powstała z wydzielonych wiosek parafii Gnojno i Szydłów. 

Kościół Matki Bożej Miłosierdzia wzniesiony został z fundacji Stanisława Ziółkowskiego i parafian.

To była ciekawa i pouczająca wycieczka, zachęcam wszystkich do odwiedzenia Szydłowa i okolic.

Pisząc artykuł korzystałam ze źródeł tu i tu.