Zamek Rycerski/Pałac rodziny Krasińskich w Maleszowej - Kościół w Lisowie

Kiedy powstał pierwotny zamek w Maleszowej nie wiadomo. 

Pierwszym znanym właścicielem wsi - zwanej wtedy Maleszowem, z nadania króla Kazimierza Wielkiego w roku 1365 był rycerz Wierzbięta z Maleszowa. 

W 1455 roku od braci Zgorzeńskich Maleszów kupił Andrzej Łabędź z Goździkowa a w 1576 r. Krasińscy herbu Korwin - Ślepowron. 

Informacji o zamku z tego okresu nie ma, ale istnieją hipotezy iż powstał w 1520 roku albo jeszcze wcześniej. 

Znana jest jego nazwa "Żurawie Gniazdo". 

Wielkość nasypu sugeruje, iż była to niewielka warownia. 

Krasińskim na pewno ona nie wystarczała albo po prostu została zniszczona, stąd budowa na jego terenie nowej barokowej rezydencji. 

Z zachowanej kamiennej płyty wynika, iż budowę ukończył w 1629 roku wojewoda Krasiński. Zamek zniszczono w połowie XIX w.

Zespół złożony z wpisanych do rejestru zabytków pozostałości zamku na wyspie, wraz ze stawem, dworu, znajdującej się w ruinie stajni z wozownią, lamusa oraz parku z ogrodem.

Zespół uzupełniają pozostałości zabudowań folwarcznych.

Najstarszą fazę zespołu reprezentuje ruina zamku Krasińskich z pierwszej połowy XVII wieku, wybudowanego na wyspie.

Ślady Zamku Krasińskich w Maleszowej pochodzą z XVII wieku i świadczą o obronnej funkcji obiektu.

Zamek zbudowany został przez Krasińskich prawdopodobnie na początku XVII wieku.

Według dziennika Franciszki Krasińskiej z połowy XVIII wieku zamek posiadał cztery kondygnacje i cztery wieże, a pośrodku sień oświetloną od góry.

Zamek znajdował się na wyspie stawowej, która połączona była z brzegiem mostem zwodzonym.

Budowa została rozebrana w końcu XVIII wieku, a kamień wykorzystano przy budowie dworu i budynków gospodarczych.

Ot tej pory obiekt jest w ruinie, a zachowały się jedynie cztery piwnice i narożnik muru.

Piwnice nie są użytkowane i częściowo zdewastowane.

Na zewnątrz znajduje się płyta kamienna wmurowana w ścianę z napisem " De Krasne Krasiński Palatin. Anno Domini 1629."

Kamień z rozbiórki zamku został wykorzystany do budowy dworu w końcu XVIII lub na początku XIX wieku.

Murowany budynek frontem skierowany jest na zachód.

Jest on parterowy i podpiwniczony.

Układ wnętrz dwutraktowy.

Po koniec XVIII wieku Krasińscy budują stajnie z wozownią oraz zabudowania folwarczne wraz z lamusem.

Dwór połączono ze stajnią budynkiem inwentarskim tzw. "kurnikiem".

Lamus budynek parterowy, podpiwniczony, zbudowany na rzucie prostokąta.

Wewnątrz znajduje się pośrodku: korytarz oraz po bokach trzy izby.

W zespole zachował się drzewostan dawnego założenia parkowego z aleją świerkową.

Ciekawostki:

Z rezydencją w Maleszowej związana była Franciszka Krasińska, która w roku 1760 wzięła w ukryciu, w Warszawie, ślub z synem króla Augusta III i Marii Józefy, Karolem Krystianem Józefem Wettynem.

Zwieńczeniem tej miłości była córka Maria Wettyn.

Ona to wraz z Karolem de Caurignan, księciem Sabaudi, dała początek włoskiej dynastii królewskiej.

Wracając do domu napotkaliśmy majestatyczną budowlę sakralną  w Lisowie.

Kościół parafialny w Lisowie, obecnie pozostający pod wezwaniem świętego Mikołaja biskupa, należy do świątyń o bardzo starej matryce. 

Rubrycella z początku XX wieku podaje, że została ufundowana w 1119 r.

Kościół powstał z pewnością przed 1326 rokiem, kiedy jego istnienie - jak również i parafii pod pierwotnym wezwaniem świętego Andrzeja apostoła, potwierdzają akta Kamery Papieskiej. 

W tym też czasie był to zapewne kościół drewniany. 

Nie była to parafia duża, w czasach króla Kazimierza Wielkiego, około 1340 roku, szacowana była na 338 wiernych, co jest wielkością przeciętną w tym czasie, w tej części Królestwa Polskiego.
Nie znamy jak dotąd osoby fundatora kościoła jak i parafii, ale nazwa osady skłania nas do tego, aby szukać go w kręgu rodziny Lisów. 

Kolejni właściciele, którzy zdecydowali się umieścić tu swoje rodowe gniazdo to rodzina Duninów, którym zawdzięcza Lisów budowę murowanej świątyni oraz zamianę jej patrona wraz z ponowną konsekracją Domu Bożego, co miało miejsce z pewnością przed 1598 rokiem. 

Największe zmiany poczynili przedstawiciele kolejnej rodziny dziedziczącej na dobrach dawniej nazywanych maleszowskimi, a mianowicie Krasińscy herbu Ślepowron. 

Pierwszy z spośród nich Gabriel Krasiński, i tutaj historia się zazębia.

Budynek kościoła, datowany przez nas ostrożnie na okres po połowie XVI w., dotrwał do XVIII w.,

następnie uległ pożarowi w 1740 r., po czym został odbudowany w 1746, powiększony w latach 1912-1913, odnowiony w 1920 r., a podczas drugiej wojny światowej silnie uszkodzony. 

Zachowała się do naszych czasów w zasadzie murowana kaplica poświęcona pamięci Świętej Barbary datowana na 1645 rok, będąca miejscem spoczynku kilku pokoleń rodu Krasickich, gałęzi wywodzącej się od Gabriela Krasińskiego, syna Stanisława...

Zachęcam do odwiedzenia miejsca i zauroczenia historią.

Źródła: tutaj i tutaj